Ο ΜΑΡΜΑΡΑΣ ΤΩΝ ΔΙΑΒΑΤΩΝ - Μικροί Παράδεισοι

Ο ΜΑΡΜΑΡΑΣ ΤΩΝ ΔΙΑΒΑΤΩΝ

Μικροί Παράδεισοι 

 Η γεωγραφική και η γεωστρατηγική θέση κάποιων τοποθεσιών, περιοχών, υψωμάτων και νησιών, έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα και προσοχή στις επιλογές των στρατιωτικών επιχειρήσεων που κατά καιρούς διεξήχθησαν στη μακραίωνη ιστορία.

  Ιδιαίτερα τα υψώματα και οι κορυφές, καθώς και νησιά σε επίκαιρα σημεία που κατόπτευαν και έλεγχαν περάσματα και ναυτικούς δρόμους, απόκτησαν χτίσματα για στρατιωτικούς σκοπούς, και έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στις εκβάσεις των πολέμων.

  Από την αρχαία εποχή οι φρυκτωρίες και αργότερα οι βάρδιες και οι Βίγλες με τους Βυζαντινούς και τους ιππότες, έδιναν τις πληροφορίες, τα μηνύματα που ήταν απαραίτητα για την έγκαιρη προειδοποίηση  και αντιμετώπιση του εχθρού.

  Σήμερα, θα ασχοληθούμε με ένα νησάκι της Σύμης της περιοχής των Διαβατών, που έπαιξε σπουδαίο ρόλο λόγω της στρατηγικής του θέσης, και ήδη είχε επιλεγεί από τη Βυζαντινή εποχή και αργότερα από τους Ενετούς – Ιππότες μέχρι τον Β’ Π. Πόλεμο.

  Το νησάκι του Μαρμαρά, είναι το τελευταίο νησάκι του συμπλέγματος των νησιών που φέρουν το όνομα Διαβατές, και στην αρχαιότητα όπως λέει ο περιηγητής Ολλανδός ιατρός Ολτερτ Ντάπερ, ο αρχαίος συγγραφέας Αθήναιος τις ονομάζει Αρές δηλαδή κατάρες, δικαιολογώντας την ονομασία, από τις κατάρες που εξεστόμισε στο σημείο εκείνο, ένας από τους Κάρες ο Περίεργος, στο Φόρβαντα που πήγε στην Ιαλυσό της Ρόδου με τους συντρόφους του, ενώ ο ίδιος και οι δικοί του σύντροφοι πήραν την Κάμειρο.

  Τα νησάκια των Διαβατών, προσφέρουν καταφύγιο στα αλιευτικά καίκια σε περιόδους θαλασσοταραχής, αλλά και σε θαλασσινά και αποδημητικά πουλιά, που βρίσκουν την ησυχία τους, μακριά από τις ανθρώπινες  δραστηριότητες για να αναπαραχθούν και να ξεκουραστούν από μακρινά ταξίδια.

  Η θέση λοιπόν του Μαρμαρά, βρίσκεται σε ένα σημείο που ελέγχει το ναυτικό δρόμο από Τήλο, Νίσυρο, Κω και Κάβο Κριό από τα δυτικά και νότια από Χάλκη και Ρόδο.

  Υπολείμματα ερειπίων από μικρό μονόχωρο σπιτάκι με θολωτή  σκεπή υπάρχουν στην ανατολική πλευρά. Παρόμοια κτίσματα βρίσκονται στον Κουλουντρό, στο Αρτικονήσι (διπλό), στο Τρούμπεττο και στη Νύμο (Θολάρια).

  Είναι Βυζαντινής εποχής, και χρησιμοποιήθηκαν για να μεταδίδουν πληροφορίες για τα πλοία που διέρχονταν από τις θαλάσσιες περιοχές που αναφέραμε.

  Αργότερα οι Ιππότες θα πρέπει να μεγάλωσαν τις ήδη υπάρχουσες εγκαταστάσεις εκεί, και δημιούργησαν οχύρωση με χώρους διαμονής, όπως φαίνεται από τα χαλάσματα που διακρίνονται εκεί.

  Μάλιστα υπάρχει μια σκάλα πέτρινη που ανεβαίνει προς το δυτικό σημείο της οχύρωσης από χαμηλά.

   Καταλαβαίνει κανείς, πόσο δύσκολη ήταν η παραμονή και διαβίωση πάνω στο μικρό νησί, καθώς οι ψυχές που ζούσαν εκεί εκτελώντας πιθανότατα στρατιωτική αποστολή, ήταν έρμαιο οποιουδήποτε επιχειρούσε να τους κατακτήσει ή να τους αιχμαλωτίσει.

  Πάνω στο νησί ακόμα υπάρχει νερό, αλλά είναι δύσκολο να το εντοπίσει κανείς τώρα, λόγω των σκίνων που έχουν καλύψει το σημείο που βρίσκεται.

  Το νερό είναι εφάλμυρο, και μάλιστα κάποιος βοσκός  που έμενε για λίγο πάνω περιστασιακά,  του προξένησε εντύπωση, επειδή το ψήσιμο των οσπρίων, χρειαζόταν πολύ λιγότερο χρόνο από όσο ήθελε η σύζυγός του, υποθέτοντας ότι το νερό πρέπει να περιείχε ποσότητα σόδας.

  Φαίνεται όμως ότι και στον Β’ Π. Πόλεμο, παρά το ότι τα μέσα παρατήρησης και επικοινωνίας δεν συγκρίνονταν με προηγούμενες εποχές, χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς, όπως μου αποκάλυψε ο Γιώργος Μυλωνάκης, ο οποίος τότε ήταν στην Ελληνική αντικατασκοπία μαζί με Άγγλους και είχε φέρει σε πέρας πολλές αποστολές.

  Βρισκόταν στην Απλοθήκα με μια Εγγλέζικη τορπιλάκατο, όταν άρχισαν να καταφθάνουν Συμιακοί με κάθε πλεούμενο, φέρνοντας μαζί τους τη φήμη, ότι ήρθαν Γερμανοί στη Σύμη, ή επίκειται να έρθουν Γερμανοί στο νησί.

  Αποφάσισε λοιπόν να έρθει στη Σύμη, να εξακριβώσει την αλήθεια.

  Το βράδυ βγήκε στις Καντήλες (σπήλαιο με μικρούς σταλαχτίτες κοντά στη θάλασσα, στο γύρισμα του κάβου Φιλόνικου αντικρίζοντας το Πέδι), και έφτασε στο Χωριό.

  Εκεί συνάντησε την αδερφή του και τη ρώτησε αν είχαν έρθει Γερμανοί, ή αν είδε κάποια παράξενη κίνηση, αλλά δεν είχε υποπέσει κάτι στην αντίληψή της.

    Η φήμη πάντως εξακολουθούσε να πλανιέται πως είχαν βγει  Γερμανοί στο νησί.

Για να βεβαιωθεί πήγε μέχρι τον Κουρκουμά στο Τολί, και αργότερα κατέβηκε στο Γιαλό, ρωτώντας αν συνέβη κάποιο παράξενο γεγονός που τους είχε διαφύγει.

  Έναν φίλο που βρήκε, του μίλησε για δύο Χαλκίτες που είχαν έρθει με καίκι, και κάθονταν στο καφενείο του Αντώνη Χατζή στην παραλία.

  Αμέσως ο Γιώργος έτρεξε στο καφενείο και βρήκε τους δύο Χαλκίτες που έπιναν.

  - Πού βγάλατε τους Γερμανούς, τους ρώτησε χωρίς περιστροφές κοιτάζοντάς τους στα μάτια επίμονα.

  Εκείνοι κόμπιασαν στην αρχή λέγοντας πως έχουν άγνοια για το θέμα, αλλά όταν τους υπενθύμισε ότι θα έχουν προβλήματα αν ξέρουν και δεν μιλούν, αναγκάστηκαν να ομολογήσουν ότι, τους έπιασαν δια της βίας οι Γερμανοί να τους μεταφέρουν με το καίκι τους στο νησάκι των Διαβατών.

  Αμέσως ο Γιώργος πήγε στο διοικητή των Άγγλων εδώ, και ζήτησε να τους μεταφέρει η τορπιλάκατος μέχρι τον Μαρμαρά για να πιάσουν τους Γερμανούς.

  Όμως ο Άγγλος διοικητής ήταν αρνητικός, επειδή όπως υποστήριξε, δεν είχε τέτοια διαταγή.

  Τελικά, ύστερα από τις επίμονες πιέσεις του Γιώργου, πείστηκε να τους μεταφέρει η τορπιλάκατος κρυφά στον Μαρμαρά, όπου κατάφεραν να εντοπίσουν τους Γερμανούς κρυμμένους σε μια σπηλιά και τους συνέλαβαν.

  Στο Μαρμαρά ακόμα, είναι γνωστό από μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν το γεγονός και πήγαν να προσφέρουν βοήθεια και περίθαλψη σε ανθρώπους που κινδύνευαν, καθώς ένα πλοίο που μετέφερε Εβραίους ναυάγησε.

  Γύρω στο 1939, σύμφωνα με αυτόπτη μάρτυρα, ένα σιδερένιο πλοίο στο οποίο επέβαιναν 600 – 650 Εβραίοι και κατευθυνόταν νότια, προξενήθηκε πυρκαγιά από άγνωστη αιτία αφού προσάραξε στη δυτική πλευρά του νησιού στα βράχια.

  Το περιστατικό έγινε γνωστό από ψαράδες που βρίσκονταν στην περιοχή, και ήρθαν και ειδοποίησαν στη Σύμη.

  Αμέσως ξεκίνησαν καίκια μικρά και μεγάλα για να βοηθήσουν τους ναυαγούς.

  Ανάμεσα στα καίκια, πήγε και το ΣΥΜΗ των αδελφών Δημήτρη και Μιχάλη Κώτη (Καντάλιφα) μεταφέροντας φάρμακα και πρώτες βοήθειες.

Οι ναυαγοί για να γλιτώσουν τη φωτιά, άλλοι έπεφταν στη θάλασσα, κι άλλοι είχαν πάει στη μεριά του πλοίου που δεν είχε φτάσει η φωτιά.

  Μεταφέρθηκαν γρήγορα στις πιο κοντινές παραλίες, όπως στον Άγιο Βασίλειο, στον Πανορμίτη και αλλού, μέχρι να προωθηθούν στον τελικό προορισμό τους.

  Η επιχείρηση διάσωσής τους ήταν δύσκολη, γιατί όταν έπιασε φωτιά ήταν σούρουπο, και όλο το βράδυ μέχρι το πρωί έμειναν όλοι ξάγρυπνοι συνεχίζοντας τις προσπάθειες, μέχρι να ολοκληρωθεί πλήρως η αποβίβασή τους σε ασφαλές μέρος.

  Το πλοίο έμεινε εκεί και βούλιαξε, και η θάλασσα ανέλαβε τα υπόλοιπα.

Έχει φάρο πάνω από πολύ παλιά, γιατί λόγω της θέσης του, ήταν κρίσιμο και επικίνδυνο πέρασμα, αλλά στη σημερινή εποχή με τα ραντάρ και τους δορυφόρους και τις ηλεκτρονικές απεικονίσεις, νομίζουμε ότι έχει πλέον μειωθεί η  αναγκαιότητά ύπαρξής του, χωρίς και να εκλείψει όμως παντελώς.

  Εκείνο που πρέπει να τονιστεί – κλείνοντας το αφιέρωμά μας για το νησάκι του Μαρμαρά - είναι η  ιδιομορφία που έχουν αυτές οι νησίδες, όσον αφορά την πανίδα και τη χλωρίδα τους, και που πρέπει να διαφυλαχτεί από ανθρώπινες παρεμβάσεις και επιρροές, για να κρατήσουν το πολύτιμο υλικό τους ανέπαφο.

Κρητικός Σαράντης

* Μπορείτε να δείτε το βίντεό μας με τις ιδιαιτερότητες του Μαρμαρά στον παρακάτω σύνδεσμο: https://www.youtube.com/watch?v=assvFzV6Bac&list=PLt8nSEv7KUH7xbw0_fsui84XIq0CF2YG3